पोटातील किंवा आतड्यातील जंत (Roundworms, Hookworms, Stomach worms, Intestinal worms) । लक्षणे (Roundworms Symptoms) । कारण (Worms causes)। उपचार (Roundworms treatment)।

 

आतड्यांतील कृमी किंवा जंत (Roundworms) हे लहान मुलांमध्ये शक्यतो जास्त आढळतात पण प्रौढांमध्ये सुद्धा याचे प्रमाण खूपच आहे.  ज्याला परजीवी वर्म्स (Parasite worms) असेही म्हणतात, हे आतड्यांतील परजीवींच्या मुख्य प्रकारांपैकी एक आहेत. आतड्यांसंबंधी वर्म्सच्या सामान्य प्रकारांमध्ये हे समाविष्ट आहे:

फ्लॅटवर्म्स (Flatworms) , ज्यामध्ये टेपवर्म्स (Tapeworms) आणि फ्लूक्सचा (Stoolworms)  समावेश होतो

गोलकृमी  (Roundworms), ज्यामुळे एस्केरियासिस, पिनवर्म (pinworm) आणि हुकवर्म(Hookworm) ची बाधा होते. 

आतड्यांतील जंतांबद्दल अधिक जाणून घेण्यासाठी वाचा.

लक्षणे (stomach worms symptoms): - 

आतड्यांसंबंधी जंतांची सामान्य लक्षणे खालील प्रमाणे, 

• पोटदुखी
• अतिसार, मळमळ किंवा उलट्या
• वायू / गोळा येणे
• थकवा
• अचानक वजन कमी होणे
• ओटीपोटात वेदना किंवा सूज 

आतड्यांतील जंत (intestinal parasites) असलेल्या व्यक्तीला आमांशाचा त्रास होऊ शकतो. आमांश म्हणजे जेव्हा आतड्यांतील संसर्गामुळे विष्टेमध्ये रक्त आणि श्लेष्मासह अतिसार होतो. आतड्यांतील जंतांमुळे गुदाशय किंवा योनीभोवती पुरळ किंवा खाज येऊ शकते. काही प्रकरणांमध्ये, प्रातःर्विधी च्या वेळी  तुम्हाला तुमच्या विष्टेमध्ये  जंत आढळून येतात. 

काही लोकांना कोणतीही लक्षणे न जाणवता अनेक वर्षांपासून आतड्यात जंत असू शकतात.

पोटात जंत होण्याची कारणे (stomach worms causes): - 

आतड्यांतील जंतांचा संसर्ग (Roundworm infection)होण्याचा एक मार्ग म्हणजे गाय, डुक्कर किंवा मासे यांसारख्या संक्रमित प्राण्याचे कमी शिजवलेले मांस खाणे. तसेच माती किंवा बाधित विष्टेच्या संपर्कात आल्यामुळे सुद्धा जंत होतात. जी लहान मुले माती खातात त्यांच्या मध्ये जंत होण्याचे प्रमाण कितीतरी पटींनी अधिक असते. जास्त गोड पदार्थ खाल्ल्यामुळे पोटातील जंताना पोषक वातावरण मिळते आणि त्यांची वाढ जलद गतीने होऊ लागते. खालील कारणांमुळे सुद्धा जंत होण्याचा धोका संभवतो. 

• दूषित पाण्याचा वापर
• दूषित मातीचा वापर
• दूषित विष्ठेशी संपर्क
• स्वच्छेतेचा अभाव 
• गोलकृमी  किंवा जंत सामान्यत: दूषित माती आणि विष्ठेच्या संपर्काद्वारे प्रसारित केले जातात.

एकदा तुम्ही दूषित पदार्थ खाल्ल्यानंतर, परजीवी कृमी तुमच्या आतड्यात जातो. मग ते आतड्यात पुनरुत्पादन करून आपली संख्या वाढवतात. ज्यावेळी त्यांचे आतड्यातील प्रमाण आणि आकार वाढतो त्यावेळी लक्षणे दिसू लागतात. 

कोणाला धोका अधिक?

लहान मुलांना विशेषतः आतड्यांतील जंत होण्याची शक्यता अधिक असते. कारण ते दूषित माती असलेल्या वातावरणात खेळतात, जसे की सँडबॉक्सेस आणि शाळेचे मैदान. कमकुवत रोगप्रतिकारक शक्तीमुळे वृद्ध आणि प्रौढांना देखील धोका वाढतो.

वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशन (डब्ल्यूएचओ) च्या मते, विकसनशील जगातील सुमारे 10 टक्के लोकांना आतड्यांतील कृमींचा संसर्ग होतो. विकसनशील देशांतील लोकांना दूषित स्त्रोतांचे पाणी पिण्यामुळे आणि स्वच्छता पातळी कमी झाल्यामुळे सर्वाधिक धोका असतो.

निदान (Stomach worms Diagnosis) : - 

तुम्हाला वरीलपैकी कोणतीही लक्षणे आढळल्यास, आणि विशेषत: तुम्ही नुकतेच देशाबाहेर प्रवास केला असेल, तर तुम्ही तुमच्या डॉक्टरांची भेट अवश्य घ्यावी. त्यानंतर तुमचे डॉक्टर तुमच्या विष्टेची तपासणी करण्याचा सल्ला देऊ शकतात. जंत खरोखरच आहेत किंवा नाही याची खात्री करण्यासाठी अनेक वेळा हि तपासणी करावी लागू शकते. 

दुसरी चाचणी म्हणजे “स्कॉच टेप” चाचणी, ज्यामध्ये जंतांची अंडी प्राप्त करण्यासाठी गुदद्वारावर टेप लावला जातो आणि सूक्ष्मदर्शकाखाली त्याची तपासणी केली जाते. 

जर वरील प्रकारामध्ये जंत किंवा अंडी सापडली नाहीत (hookworm eggs), तर तुमचे डॉक्टर परजीवी संसर्ग झाल्यामुळे तुमच्या शरीरात तयार होणाऱ्या अँटीबॉडीज शोधण्यासाठी रक्त तपासणी करू शकतात. याव्यतिरिक्त, तुमचे डॉक्टर क्ष-किरण तपासणी करू शकतात किंवा इमेजिंग चाचण्या वापरू शकतात जसे की कॉम्प्युटेड टोमोग्राफी (CT) किंवा मॅग्नेटिक रेझोनान्स इमेजिंग (MRI). या चाचण्या रोगाची व्याप्ती किंवा स्थान यावर अवलंबून असतात. 

उपचार (Stomach worms treatment | stomach worms remedy) : -  

जर तुमची प्रतिकारशक्ती मजबूत असेलत तर काही प्रकारचे जंत हे स्वतःच नष्ट होतात. परंतु , आतड्यांतील जंत संसर्गाच्या प्रकारावर अवलंबून असतात.  एखाद्याला जंत विरोधी औषध उपचारांची गरज भासू शकते. जर खालील लक्षणे आढळून येत असतील तर आपल्या डॉक्टरांना अवश्य भेटावे

• तुमच्या विष्टेमध्ये रक्त किंवा पू आहे
• दररोज किंवा वारंवार उलट्या होतात
• शरीराचे तापमान वाढले आहे
• अत्यंत थकलेले आणि निर्जलित आहात

तुमची उपचार योजना तुमच्या आतड्यातील कृमीच्या प्रकारावर आणि तुमच्या लक्षणांवर आधारित ठरवली जाईल. टेपवर्मच्या संसर्गावर सामान्यतः तोंडी औषधोपचार केला जातो, जसे की प्राझिक्वाँटेल (बिल्ट्रीसाइड), जे प्रौढ टेपवर्मला कमजोर किंवा निष्क्रिय करते. praziquantel (Biltricide) मुळे टेपवार्म्स आतड्यांमधून विलग होतात आणि नंतर तुमच्या विष्ठेद्वारे तुमच्या शरीरातून बाहेर पडतात.(stool worms)

गोल कृमी संसर्गासाठी सामान्य उपचारांमध्ये मेबेन्डाझोल (व्हर्मॉक्स, इमवर्म) आणि अल्बेंडाझोल (अल्बेन्झा) यांचा समावेश होतो.

काही आठवड्यांच्या उपचारानंतर लक्षणे सामान्यतः सुधारू लागतात. जंत पूर्णपणे  नाहीसे झाले आहेत की नाही हे पाहण्यासाठी उपचार पूर्ण झाल्यानंतर तुमचे डॉक्टर बहुधा विष्ठेचा  दुसरा नमुना तपासू शकतात. 

गुंतागुंत कधी वाढू शकते? :-

आतड्यांतील जंतांमुळे तुम्हाला एक प्रकारचा अशक्तपणा येतो. वृद्ध प्रौढांमध्ये आणि एचआयव्ही किंवा एड्स संसर्ग असलेल्या लोकांसारख्या रोगप्रतिकारक शक्ती कमी झालेल्या लोकांमध्ये गुंतागुंत वाढण्याचा धोका अधिक असतो. (human body worms)

जर तुम्ही गर्भवती असाल तर आतड्यांतील जंत संक्रमणाचा धोका जास्त असू शकतो. तुम्ही गरोदर असाल आणि तुम्हाला आतड्यांतील जंत संसर्ग झाल्याचे आढळल्यास, गर्भधारणेदरम्यान कोणती अँटीपॅरासिटिक औषधोपचार घेणे सुरक्षित आहे हे तुमचे डॉक्टर ठरवतील आणि गर्भधारणेदरम्यान तुमच्यावर उपचार करत असताना ते तुमचे बारकाईने निरीक्षण करतील. अशावेळी घरगुती उपचार किंवा स्वतःच औषध उपचार करणे टाळावे. 

आतड्यातील जंत संसर्ग कसा टाळावा? (How to prevent stomach worms)

आतड्यांतील जंत संसर्ग टाळण्यासाठी, शौचालय वापरण्यापूर्वी आणि नंतर आणि अन्न तयार करण्यापूर्वी किंवा खाण्यापूर्वी आपले हात नियमितपणे साबणाने आणि गरम पाण्याने धुवा.

आपण अन्न सुरक्षिततेचा सराव देखील केला पाहिजे:

• कच्चे मासे आणि मांस टाळा
• संपूर्ण मांस शिजवण्यासाठी  किमान 145°F (62.8°C) आणि ग्राउंड मीट आणि पोल्ट्रीसाठी 160°F (71°C) तापमानाची गरज असते. या तापमानावर  मांस पूर्णपणे शिजवा
• शिजवलेले मांस लगेच खाऊ नका. कमीत कमी ३ मिनिटांनंतर खाऊ शकता. 
• मासे किंवा मांस -4°F (-20°C) पर्यंत किमान 24 तास गोठवा
• सर्व कच्ची फळे आणि भाज्या धुवा, सोलून घ्या किंवा शिजवा
• जमिनीवर पडलेले कोणतेही अन्न खाणे टाळा किंवा ते धुवून किंवा गरम करून खा 
• मातीशी संपर्क टाळा.   

घरगुती उपाय (Stomach worms home remedy) : - 

जर जंतांचे प्रमाण कमी असेल तर आपण घरगुती उपचार करून  सुद्धा पाहू शकता. या मध्ये लसणाच्या ३ ते ४ पाकळ्या उपाशीपोटी दिवसातून २ वेळा घ्यावात आणि त्यानंतर कोमट पाणी प्यावे. कडू कारले , बिट इत्यादी पदार्थांचे सेवन सुद्धा उपयोगी ठरते. वरील प्रकाराने जर फरक पडला नाही तर खालील 

आयुर्वेदिक औषधे हि खूपच गुणकारी आहेत. 

आयुर्वेदिक उपाय (Stomach worms ayurvedic treatment): - 

कृमी कुठार रस (Krimi kuthar ras) हा आतड्यातील जंतांसाठी रामबाण आयुर्वेद उपाय आहे (tablets for worms in stomach) त्याच बरोबर विडंगासव (Vidangasav) हे सुद्धा तितकेच रामबाण आहे. हि दोन्ही औषधे जर एकत्र घेतली तर खूप लवकर आणि खूप चांगला परिणाम दिसून येतो. खालील लिंक वरून आपण हि खात्रीशीर औषधें मागवू शकता.